Sprinkler sistemi; yağmurlama başlıkları, borular, bağlantı parçaları ve askılar, tesisat kontrol vanaları, alarm zilleri, akış göstergeleri, su pompaları ve acil durum güç kaynağı gibi elemanlardan meydana gelir. Yağmurlama sistemi elamanlarının TS EN 12259’a uygun olması şarttır.
Türkiye Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğe göre;
• Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut haricindeki bütün yapılar, • Yapı yüksekliği 51.50 m’yi veya 17 katı geçen konutlarda,
• Toplam alanı 600 m2 den büyük kapalı otoparklarda,
• Birden fazla katlı bir bina içerisindeki yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak sayısı 200’ü geçen otellerde, yurtlarda, pansiyonlarda, misafirhanelerde ve yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,
• Toplam alanı 2000 m2’nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret, eğlence ve toplanma yerlerinde,
• Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde üretilen veya bulundurulan yapılarda.

Çalışma Prensiplerine Göre Sprinkler Sistemleri;

Islak Borulu Sprinkler Sistemi;
Islak borulu sprinkler sisteminde borular, sürekli olarak basınçlı su ile dolu durumda tutulur. Sadece donma riski olmayan ve çevre sıcaklığının 95 C’yi geçmediği yerlerde uygulanır. Donma riski olan mahallerde bulunan ıslak sprinkler sistemi bölümleri; antifriz sistemi veya elektrikli izlemeli ısıtıcı kablo sistemi ile korunmalıdır.
En çok tercih edilen sistemdir. Bir alarm vanası ile korunan zon alanları standart ve kodlara göre değişkenlik gösterip, diğer sistemlere göre daha düşük maliyetli olabilmektedir. Tüm borulama tipleri ile kurulum yapılabilmektedir.

Kuru Borulu Sprinkler Sistemi;
Kuru borulu sistemde boruların tamamı azot ve hava ile ya da tamamen nitrojen gazı ile doludur. Yangının başlamasıyla birlikte sprinkler aktif hale gelir ve buradaki gaz dışarı çıkmaya başlar. Bu durum, boru içinde basıncın düşmesine ve buna bağlı olarak da su vanasının açılmasını sağlar. Böylece sistemdeki suyun yangın üzerine boşalması sağlanır. Buradaki temel mantık bu olmasına rağmen, yangına müdahalenin biraz geç başladığını söylemek yanlış olmayacaktır. Bu bir dezavantajdır fakat ıslak borulu seçeneğin düşük ısı ya da farklı bir sebepten dolayı kullanılamamasından dolayı mecburen bu yöntem tercih edilir.
Ön Tepkili (Preaction) Sprinkler Sistemleri;
Ön tepkili sprinkler sistemlerinin devreye girmesi için iki aşamalı şartın sağlanması gerekmektedir. Öncelikle sprinklerde bulunan ve bunların kapalı halde kalmasını sağlayan plastikler ya da farklı maddeler ısıdan dolayı devre dışı kalır. Bunun ardından ise su direkt olarak verilmez. Ayrıca algılama sisteminin de yangını doğrulaması ve haber vermesi gerekir. Bu şartların sağlanmasından sonra sistem devreye girer ve su boşaltılmaya başlanır. Buradaki temel amaç, yanlışlıklardan kaynaklanan ıslanmaların önüne geçilmesidir. Özellikle değerli eşyaların sudan etkilenebileceği yerlerde kullanıldığı bilinmektedir.
Baskın (Deluge) Sprinkler Sistemleri;
Yangınlardan bazılarının daha hızlı bir şekilde yayıldığı ve ilgili alanları tamamen sardığı bilinmektedir. Bundan dolayı bu tür yangınlara yapılacak olan müdahale daha etkili olmak zorundadır. Deluge sprinkler sistemi, aynı zamanda baskın adı ile bir türdür. Burada normalde kontrol vanası kapalı bir halde olmasına karşın, ayrı bir yerde olan algılama sisteminden gelen sinyal sayesinde otomatik olarak açılmaktadır. Böylece borularda bulunan sular, yağmurlama şeklinde yangının olduğu alana hızlı ve yoğun bir şekilde boşaltılır. Bundan dolayı bu sistemde yer alan sprinklerin tamamı açık konumda bulunmaktadır.

Borulama Şekillerine Göre Sprinkler Sistemleri;

1. Ağaç Borulama Sprinkler Sistemi
Ağaç borulama sistemi en az ana dağıtım borusu kullanılarak sprinkler branşman borularının beslendiği boru sistemidir. Ağaç borulama sistemi genellikle en ekonomik boru sistemidir.






2. Grid Borulama Sprinkler Sistemi Grid borulama sistemi en az iki dağıtım borusunun çok sayıda branşman borusu ile birbirine bağlantısını içerir. Ana besleme borusuna yakın olan dağıtım borusu “yakın dağıtım veya birincil dağıtım” ve ana besleme borusuna uzak olan dağıtım borusu “uzak dağıtım veya ikincil dağıtım” olarak adlandırılır.





3. Loop Borulama Sprinkler Sistemi Loop borulama sistemi ile sistemdeki su akışı bölünerek branşman borularının iki yönden beslenmesi sağlanır. Branşman borularının iki yönden beslemesi ile sistemdeki sürtünme kayıpları azaltılır. Loop sistemi ile boru çapları düşürülerek, branşman borularına su dağılımında artış sağlanmaktadır. Loop sistemleri genellikle, yüksek binalar gibi merkezinde asansör kovası bulunan yapılarda kullanılır. Loop sistemlerinde, sprinkler kolon borusu ağaç sistemi ile aynıdır. Ana besleme borusu kolon borusundan ayrılarak, sistem branşman borularına ulaşır. Geniş bir loop oluşturmak için ana dağıtım borusu ayrılarak iki yönde devam eder. Branşman boruları loop besleme borularına ağaç sistemindeki gibi bağlanır.

Tasarım ve Hesaplamalar

1- Tehlike Sınıfının Belirlenmesi
2- Sistem tipinin seçilmesi
3- Su ihtiyacının belirlenmesi
4- Sprinkler tiplerinin belirlenmesi
5- Borulama esaslarının belirlenmesi
6- Hidrolik analizin yapılması
7- Boru aksılama detaylarının belirlenmesi adımları izlenir.